Idzie wiosna, należy zrobić wiosenne porządki w buzi.
Najpierw malujemy sufit (język wędruje po podniebieniu).
Potem ściany (język po wewnętrznej stronie policzków).
Zamiatamy podłogę (język porusza się po dolnych dziąsłach).
Teraz czas umyć okna (język przesuwa się po zębach górnych i dolnych).
Pierzemy firanki (parskanie wargami).
Zamiatamy schody (oblizywanie warg).
Porządkujemy strych (język podnosi się do górnych dziąseł) i piwnicę (język na dolne dziąsła).
Jesteśmy zadowoleni ze swojej pracy, uśmiechamy się (wargi rozciągają się w uśmiechu) i cmokamy z zadowoleniem („buziaczki”).
Zabawa słuchowa „Wiosenne zagadki”:
Jaką porę roku mamy, gdy wracają bociany? (wiosna)
Jaka to głowa duża lub mała z zielonych liści składa się cała? (sałata)
Złośliwa panienka, w pasie bardzo cienka, leci, bzyczy z daleka, każdy od niej ucieka? (osa)
Liście są takie i trawa też, jaki to kolor, już przecież wiesz! (zielony)
Pióra czarno-białe, buciki czerwone, uciekają przed nim żaby, gdy idzie w ich stronę. (bocian).
Zagadki słuchowe - Kogo usłyszymy na łące?
Rozwijanie spostrzegawczości słuchowej i skupienia uwagi. Rozpoznawanie wybranych mieszkańców łąki, a następnie naśladowanie ich własnym głosem.
pszczoły – bzzz, bzzz, bzzz,
żaby – kum, kum, kum,
świerszcze – cyk, cyk, cyk,
skowronek – tilit, tilit
bociany – kle, kle, kle.
https://www.youtube.com/watch?v=LKLf5EN1Ff4
Drodzy Rodzice!
Wasze dziecko od najmłodszych lat otaczane jest różnymi bodźcami akustycznymi – dźwiękami płynącymi z otoczenia. Są to dźwięki, których źródło znajduje się w domu, w przedszkolu czy na ulicy. Niektóre z nich są głośne, wyraźne, w inne trzeba się uważnie wsłuchać. Na niektóre reagujemy od razu, do innych musimy się przyzwyczaić, zauważyć, że one występują. Może się zdarzyć, że mimo dobrze funkcjonującego słuchu fizycznego (braku jakichkolwiek zaburzeń stwierdzonych w badaniach przez laryngologa czy audiologa) dziecko z trudem przyswaja i rozwija mowę. Musi włożyć więcej wysiłku, by zapamiętać np. rymowankę. Trudniej mu zapamiętać, kiedy ma wymawiać głoskę „sz” a kiedy głoskę „s” albo myli je obie z głoską „ś”. Nie umie podzielić wyrazów na sylaby, a sylab na głoski. Z trudem przychodzi mu nauka słów w języku obcym. Przyczyną mogą być zaburzenia słuchu fonematycznego, który umożliwia nam różnicowanie dźwięków mowy. Pozwala odróżnić od siebie podobnie brzmiące wyrazy o różnym znaczeniu (np. noże – nosze). Daje możliwość uporządkowania słuchowego słów w zakresie ilości i kolejności głosek czy wyrazów. Dobrze rozwinięty słuch fonematyczny wpływa korzystnie na opanowanie umiejętności czytania i pisania. Warto zachęcać dziecko do zabaw, których celem jest koncentrowanie się na dźwiękach, np.: znajdźcie w domu przedmioty, które wydają jakiś dźwięk (instrumenty muzyczne, garnki, klocki), nazywajcie źródło dźwięku (bez kontroli wzroku, chowamy przedmiot, na którym gramy); śpiewajcie znane piosenki wysokim lub niskim (cienkim lub grubym) głosem; recytujcie wierszyki (wyliczanki) – głośno lub cicho; szukajcie słów zaczynających się taką samą głoską.
Łamańce językowe
„Dżdżownica”
Dżdżownica to stworzenie.
Mieszka głęboko w ziemi,
drąży tam korytarze,
nikomu się nie pokaże.
I tylko w dzionek dżdżysty
dżdżownicę zobaczymy
Jej ciało długie, śliskie
na chodniku ominiemy.
ĆWICZENIA JĘZYKA:
przeciskanie języka przez maksymalnie zbliżone do siebie zęby żuchwy i szczęki górnej;
ssanie landrynki:
kląskanie (kształt ust jak przy głosce [i] oraz [u].
ĆWICZENIA ARTYKULACYJNE:
Powtarzanie głosek [t d n] dziąsłowego w różnych konfiguracjach, na przemian i bardzo szybko:
td
te de
Tu du
Tdn
ZESTAW WYRAZÓW DO ĆWICZEŃ GŁOSKI [r]:
[dr] : drabina, drań, drapać, dramat, drasnąć, drażnić, drążyć, dreptać, dreszcz , drewniaki, drewniany, drewno, dręczyć, drobny, droga, drogi, drogowskaz, drops, drozd, drożdże, drugi, drób, drut, drużyna, adres, biedronka, biodro, hydrant, modry, odrabiać, odrywać, podróż, udręka, wiadro, wydra, cedr.
[tr]: tracić, trafić, trampki, tramwaj, tran, trapez, trasa, tratwa, trawa, trasa, trąbka, tren, tragiczny, trąbić, trącać, trener, tresować, trochę, trociny, troje, trolejbus, tronowy, trója, trójkąt, truć, trudny, trujący, truskawka, trybuna, tryskać, atrament, cytryna, chytry, futro, futryna, jutro, natrysk, opatrunek, otruty, patrol, wiatr, pietruszka, potrafić, potrawa, utrata, wiatrak, zatracić, zatrucie, jesiotr, litr, łotr, metr.
ZESTAW ZDAŃ DO ĆWICZEŃ GŁOSKI [r]:
Renata ma rozwiniętą różę.
Romek naprawia rower.
Ranna rosa jest zimna.
Jurek narysował równą kreskę.
Rysio karmi kury.
Rano rozległ się alarm.
Robert kroi arbuza.
Rankiem lśni rosa.
W porcie rybackim jest duży ruch.
Łamańce językowe
„Szara myszka”
Szara myszka w szafie mieszka
a na imię ma Agnieszka.
Ma w szufladzie trzy koszule,
kapelusze, szelki, sznurek.
Grywa w szachy, pisze wiersze,
tuszem robi szlaczki pierwsze.
Chętnie szynkę je i groszek,
kaszę, gulasz, gruszek koszyk.
"Rrrr"....
Czarna krowa w kropki bordo
gryzła trawę kręcąc mordą .
Kręcąc mordą i rogami
gryzła trawę wraz z jaskrami .
"Czarna krowo ,nie kręć rogiem ,
bo ja pieróg jem z twarogiem :
gdy tak srogo rogiem kręcisz ,
gryźć pieroga nie mam chęci ."
"Jedz bez trwogi swe pierogi ,
nie są groźne krowie rogi .
Jestem bardzo dobra krowa
rodem z miasta Żyrardowa .
Raz do roku w Żyrardowie
pieróg z grochem dają krowie .
Więc mi odkraj róg pieroga ,
a o krowich nie myśl rogach .
Ja ci również radość sprawię :
Jaskry ,które rosną w trawie ,
zręcznie ci pozrywam mordą ,
czarrną morrdą w krropki borrdo".
Drodzy Rodzice!
Wasze dzieci poznały w przedszkolu wiele wierszyków i piosenek. Prawdopodobnie dzielą się nimi z Wami na bieżąco. Niektóre dzieci nie mają takiej potrzeby, sprawiają wrażenie, jakby śpiew i recytacja nie były dla nich przyjemnością. Takie umiejętności przydają się jednak w niektórych sytuacjach: każdą babcię ucieszy piosenka w wykonaniu jej wnuczki, a dziadek będzie bił brawo po występie wnuka – nawet jeśli nie do końca zrozumieją treść przekazu. Zdarza się, że niektóre przedszkolaki sprawiają wrażenie, jakby były aktorami. Wychodząc na przedszkolną scenę, biorą odpowiednio głęboki wdech i recytują swoje teksty z dbałością o realizację każdej głoski, odpowiednio głośno (bądź trochę zbyt głośno), podkreślają akcentami i intonacją ważne punkty wypowiedzi. Można poćwiczyć prawidłową wymowę, prawidłowy przekaz tekstu podczas zabaw w domu:
pobawcie się w aktorów,
zadzwońcie np. do babci, niech przedszkolak opowie jej o wydarzeniach w przedszkolu, zwracając uwagę na wyraźną wymowę i tempo wypowiedzi,
pobawcie się w studio nagrań, zarejestrujcie Wasze wypowiedzi, a później sprawdźcie, kto mówił ładniej, wyraźniej. Kiedy mówimy spokojnie, wystarczająco głośno, odpowiednio regulując oddech, sprawiamy dobre wrażenie na odbiorcach.
Dajmy dzieciom dobry przykład, zadbajmy, by nasze wypowiedzi były wzorem do naśladowania. Przykładowymi tekstami do ćwiczeń mogą być wymyślone przez nas opowiadania, wiersze dla dzieci.
Łamańce językowe
“Kran”
Myła ręce jakaś gapa,
kap, kap, kap.
Poszła,
a kran dalej kapał,
kap, kap, kap.
Wczoraj kapał i dziś kapie:
kap, kap, kap.
I źle myśli o tej gapie,
kap, kap, kap!
To przez gapę kran ma katar,
kap, kap, kap.
Taki katar to jest strata!
Kap, kap, kap.
Bo te krople- to są grosze,
kap, kap, kap.
Grosz za groszem z wodą poszedł,
kap, kap, kap.
Co tu robić? Gapa nie wie,
kap, kap, kap.
A więc my powiemy gapie:
“Dokręć kran!”
O, już nie kapie!
Drodzy Rodzice!
Czy zdarzyło Wam się kiedyś rymować ot tak, bez powodu? Znacie na pewno powiedzenia typu: „człowiek nawet nie czuje, jak rymuje”. Taka niemalże codzienna sytuacja może sprzyjać Waszym dzieciom w nauce czytania i pisania. Zwróćcie im uwagę na rymujące się słowa w czytanych tekstach, piosenkach. Zachęcajcie do tworzenia własnych rymów. Specjalnie ułożona rymowanka może sprawić radość babci, cioci czy dziadkowi w dniu ich święta. Bawcie się w tworzenie ciągów wyrazów. Podzielcie podany wyraz na sylaby i niech ostatnia jego sylaba będzie początkiem nowego słowa. Np. kanaPA-PAtelnia, masŁO-ŁOpata itd. Trochę trudniejszym będzie to zadanie, jeśli weźmiemy pod uwagę ostatnią głoskę wyrazu i od niej zaczniemy tworzyć słowo następne: koC-Cukier; mlekO-Okno; paS-Smok itd. Może pamiętacie z dzieciństwa zabawę w powtarzanie słów, aż usłyszy się inne, np. pralka-kapral; rano-nora; sztaba-baszta. Takie ćwiczenia to nie tylko dobra (choć początkowo trudna!) zabawa dla wszystkich, ale też okazja do uwrażliwiania słuchu dziecka na brzmienie wyrazów. Nie jest łatwo uwolnić się od brzmienia słowa podanego jako podstawowe (np. szelka) i usłyszeć nowe (kaszel).
Łamańce językowe
“Rarytasy Stasia”
W swoim małym pokoiku
Staś ma mnóstwo smakołyków:
serek wiejski, chleb sojowy,
słodki soczek truskawkowy.
Jest sałatka owocowa,
i rolada kokosowa,
słodki deser sezamowy,
wielki tort marcepanowy,
ostra pasta łososiowa,
galaretka brzoskwiniowa.
Są sardynki, zupa z suma,
ser podlaski i salami,
pyszny sernik z bakaliami,
sękacz, ciastka i ciasteczka,
miska pełna ananasów,
Staś ma mnóstwo rarytasów.
Drodzy Rodzice!
Czy zdarzyło Wam się kiedyś myśleć o swoim dziecku, że jest „niegrzeczne”, bo nie słucha Waszych poleceń, błędnie interpretuje Wasze pytania, musicie powtarzać wielokrotnie polecenia, myśli o „niebieskich migdałach”? Może słyszeliście od nauczycieli, że „kręci się, wierci, a potem nie wie, jak wykonać zadanie”? Zdarzają się też czasem sugestie, że dziecko jest posłuszne jedynie mamie albo jedynie tacie, a nic nie robi sobie z uwag drugiego rodzica. W moich rozmowach z rodzicami dość często pada stwierdzenie: dziecko słyszy dobrze, ale tylko to, co chce usłyszeć… Zanim zaczniemy doszukiwać się złych cech u swojej pociechy, skonsultujmy się ze specjalistą – laryngologiem lub audiologiem. Sprawdźmy stan jego słuchu. Nawracające infekcje, częste zapalenie uszu mogą spowodować ubytki słuchu. Płyn w drogach słuchowych w pewnym stopniu odcina od niektórych dźwięków z otoczenia (wyobraźmy sobie rozmowę z drugą osobą z uszami zanurzonymi w wannie pełnej wody). Zdarza się, że dziecko dobrze odbiera dźwięki wyższe (głos mamy), a niższe są dla niego mniej osiągalne (głos taty), albo odwrotnie. Warto przeprowadzić prosty test: mówcie do dziecka, kierujcie jakieś pytania albo zaproponujcie coś miłego głosem o normalnym natężeniu, ale stojąc do niego plecami. Mówiąc w ten sposób, odbieramy możliwość czytania z ust, czym dzieci kompensują sobie słabsze słyszenie mowy. W każdym przypadku, gdy zauważymy albo dowiemy się od innych, że ze słuchem dziecka dzieje się coś niedobrego, należy niezwłocznie zacząć działać: konsultować, diagnozować, leczyć. Dobry słuch jest niezwykle istotny dla prawidłowego rozwoju mowy, dla nabywania umiejętności czytania i pisania, dzięki niemu zapamiętujemy rymowanki oraz reguły ortograficzne. A przede wszystkim skutecznie komunikujemy się ze światem.
ĆWICZENIA ODDECHOWE:
dmuchanie na płomień świecy;
dmuchanie przez rurkę do szklanki z wodą;
przenoszenie za pomocą słomki małe kulki papieru do koszyczka.
ĆWICZENIA WARG:
zakładanie wargi dolnej na górną i odwrotnie;
zamykanie ust i przesuwanie ich raz w lewo, raz w prawo;
cmokanie;
parskanie;
wysuwanie i spłaszczanie złączonych warg wymawiając przy tym „i” oraz ,,u”;
trzymanie kredki wargą górną pod nosem;
ĆWICZENIA JĘZYKA:
oblizywanie warg podczas ich szerokiego otwierania;
przy otwartej buzi przesuwanie języka od jednego kącika ust, do drugiego;
liczenie zębów (dotykanie każdego zęba czubkiem języka) przy otwartej buzi;
kląskanie językiem;
wypychania językiem policzków;
ĆWICZENIA ARTYKULACYJNE:
Powtarzanie głosek [sz], [ż], [cz], dż], w sposób prawidłowy w izolacji
Powtarzanie sylab:
SZA SZE SZO SZU SZY
ASZA ESZA OSZA USZA YSZA
ASZE ESZE OSZE USZE YSZE
ASZO ESZO OSZO USZO YSZO
ASZU ESZU OSZU USZU YSZU
ASZY ESZY OSZY USZY YSZY
ASZ ESZ OSZ USZ YSZ
Powtarzanie głosek w zdaniach, np.:
Na wieszaku wisi żółta czapka.
Koło szkoły stoi brzoza.
Obok szafy stoi szczotka.
Blisko szkoły jest skrzynka pocztowa.
Na tapczanie leży duża poduszka.
Drodzy Rodzice!
Wasze dzieci znają już wiele głosek i liter. Różnica między nimi jest następująca: głoski wymawiamy i słyszymy, litery czytamy oraz zapisujemy. Jeśli Wasze dziecko jest gotowe do czytania i z radością sięga po książki, można wróżyć mu dobry start w szkole. Warto zachęcać je do czytania, najlepiej poprzez własny przykład oraz poprzez stworzenie swoistego rytuału wspólnego czytania. Zwracajcie uwagę na to, że inaczej głoskujemy, a inaczej literujemy. Czy różnica jest istotna? Jeśli przegłoskujemy dziecku „m-a-m-a”, jest w stanie usłyszeć słowo „mama”. Co powstanie z przeliterowania: „em-a-em-a”. Spotkałam się z zabawkami edukacyjnymi reklamowanymi jako te, które pomagają dzieciom wkroczyć w świat czytania i pisania. Jednak ich twórcy pomylili głoskowanie z literowaniem, przez co produkt nie spełnia oczekiwań kupujących. Do pisania liter przygotujecie dzieci, zapraszając je do rysowania szlaczków literopodobnych a później liter. Zachęcam do zabaw w głoskowanie, które wspomogą przedszkolaki w nauce czytania:
Sporządźcie wspólnie „przepis na zupę”, której składnikami będą przedmioty zawierające wybraną głoskę na początku, w środku albo na końcu wyrazów (np. sweter, pasta, nos). Nie ma znaczenia, czy wymyślamy rzeczy jadalne, czy też nie. Ważne, by występowała dana głoska.
Przeczytajcie dziecku listę zakupów, dzieląc wyrazy na głoski (np. „m-a-s-ł-o”, „p-r-o-sz-e-k”, „m-l-e-k-o”); poproście, by podało nazwę produktu. W języku polskim na końcu wyrazów nie występują głoski dźwięczne, dlatego właśnie prawidłowo wymawiamy – wbrew zapisowi – [chlep] a nie „chleb”, [jesz] a nie „jeż”, [mjut] a nie „miód” itd. Trzeba o tym pamiętać przy zabawach z głoskowaniem.
Łamańce językowe
„Szop pracz”
Wczoraj szop pracz duży
szelki prał w kałuży.
Patrzył przy tym bacznie,
czy już biegną czaple.
Bo czaple i szopy
gnają do roboty!
Lubią też szalenie
bąbelki i pianę, czyszczenie i pranie,
i wszelkie inne
porządkowanie!
Lubią pralnie, lubią szwalnie.
Piorą w balii albo w wannie.
Szumi rzeczka. Szop nad rzeczką
Odpoczywa, pije mleczko,
Bo był grzeczny – szop pracz duży,
Który szelki prał w kałuży.
Drodzy Rodzice!
Bardzo dobrym sposobem na wzbogacenie słownictwa Waszego dziecka jest np. zabawa w zadawanie zagadek. Na pytanie dziecka: Dokąd idziemy? – użyjcie podpowiedzi charakteryzującej to miejsce, osoby, które można tam spotkać, aktywności odpowiednie dla tego miejsca. Świetną zabawą może okazać się zamiana ról: może poprzez zagadki dowiecie się, co ma ochotę zjeść Wasze dziecko albo na jaki prezent urodzinowy liczy. Na początku może być trudno. Dzieci mają tendencję do zbyt szybkiego podawania odpowiedzi – wiedzą, o co chodzi, więc trudno im pojąć, że ktoś może nie wiedzieć, co mają na myśli. Ale trening czyni mistrza! Zagadki to zabawa rozwijająca nie tylko słownictwo, ale i myślenie, które jest z nim nierozerwalnie związane. Spróbujcie znaleźć „rodziny dla słów”. Załóżmy, że słowem-kluczem będzie „król”. Poproście dziecko o narysowanie go w centrum kartki (albo naklejcie obrazek). Wymyślcie jak najwięcej wyrazów, które kojarzą Wam się z królem: gdzie mieszka, jak się nazywają członkowie jego rodziny, jakie ma atrybuty, czym się zajmuje itp. Jeśli będziecie szukać „rodziny słów” dla sklepu spożywczego, znajdźcie określenia nie tylko dla znajdującego się tam asortymentu, ale i dla wyposażenia sklepu, ludzi, dla których powstał itp. Może Wasz przedszkolak interesuje się kosmosem, a może lubi sport – dzięki takiej zabawie możemy się zorientować, jak duży jest zasób jego słów, i przemycić nowe, których może jeszcze nie zna. Jest to też świetna okazja, by zachęcić go do poszerzania zainteresowań.
ĆWICZENIA ODDECHOWE:
wdech nosem (usta zamknięte ) i wydech ustami;
dmuchanie na płomień świecy, piłkę pingpongową, wiatraczek, przez rurkę do szklanki z wodą, itd.;
wdech nosem, przy wydechu sycz jak wąż (pamiętaj o języku za zębami!).
ĆWICZENIA WARG:
cmokanie;
parskanie;
wysuwanie i spłaszczanie warg złączonych wymawiając przy tym „i” oraz ,,u”
nadymanie policzków i przesuwanie powietrza z jednego policzka do drugiego;
uśmiech bez pokazywania zębów (rozciąganie warg).
ĆWICZENIA JĘZYKA:
przy otwartej buzi przesuwanie języka od jednego kącika ust, do drugiego;
liczenie zębów (dotykanie każdego zęba czubkiem języka) przy otwartej buzi;
mycie zębów (przesuwanie języka po zewnętrznej stronie górnych zębów) przy otwartej buzi;
ĆWICZENIA ARTYKULACYJNE:
powtarzanie głosek [s], [z], [c], [dz] w izolacji zwracając uwagę, by czubek języka był tuż za górnymi lub tuż za dolnymi zębami (nigdy między!) dokładnie na wprost złączonych górnych i dolnych jedynek;
powtarzanie sylab:
SA SE SO SU SY
ASA ESA OSA USA YSA
ASE ESE OSE USE YSE
ASO ESO OSO USO YSO
ASU ESU OSU USU YSU
ASY ESY OSY USY YSY
AS ES OS US YS
Łamańce językowe
“Poduszka”
Poduszka na twym łóżku poszewkę ma pluszową
Kwiatuszki i motylki masz tuż
nad swoją głową.
Poduszka na twym łóżku przyniesie ci sen szybki.
Będziesz w tym śnie szybować, potem pływać
jak rybki.
"Jerzy”
Pod pierzyną Jerzy leży.
Że jest chory nikt nie wierzy.
Żali się na bóle głowy,
że żołądek też niezdrowy.
Jeszcze rano był jak rzepka
( co jest od zdrowia krzepka).
Potem Jurka brudna rączka
niosła w buzię gruszkę, pączka.
Mama chłopca już żałuje,
lecz pan doktor igłą kłuje.
- Mój Jerzyku nigdy więcej
nie jedz, gdy masz brudne ręce.
Zachęcam do poszukiwań darmowych logopedycznych kart pracy, oraz codziennych ćwiczeń artykulacyjnych buzi i języka a także ćwiczeń oddechowych.
Podaje przykłady:
